Czym jest mikrobiom jelitowy i jak o niego dbać tematem.pl

Czym jest mikrobiom jelitowy i jak o niego dbać dla lepszego zdrowia?

Mikrobiom jelitowy to złożony ekosystem bilionów mikroorganizmów – głównie bakterii, ale także wirusów, grzybów i archeonów – zamieszkujących nasze jelita, a konkretnie jelito grube. Choć wielu osobom kojarzy się to jedynie z trawieniem, mikrobiom pełni znacznie więcej funkcji – od regulacji układu odpornościowego, przez produkcję witamin, aż po wpływ na nastrój i funkcjonowanie mózgu.

Reklama

Mikrobiom jelitowy i jego wpływ na organizm

Badania ostatnich lat pokazują, że mikrobiom można traktować niemal jak osobny organ – jego masa może sięgać nawet 2 kilogramów, a jego wpływ na nasze zdrowie jest fundamentalny. Równowaga mikrobiomu (czyli przewaga „dobrych” bakterii nad patogenami) to klucz do wielu aspektów zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Zaburzenia tej równowagi (tzw. dysbioza) wiążą się m.in. z otyłością, cukrzycą typu 2, zespołem jelita drażliwego, a nawet depresją i chorobami autoimmunologicznymi.

Jak zadbać o prawidłowe funkcjonowanie mikrobiomu jelitowego

Dbanie o mikrobiom jelitowy powinno zacząć się od diety, ponieważ to, co jemy, bezpośrednio wpływa na skład i różnorodność flory bakteryjnej. Najkorzystniejsze dla mikrobiomu są produkty bogate w błonnik pokarmowy – szczególnie ten rozpuszczalny, obecny m.in. w warzywach strączkowych, owocach, pełnych ziarnach i orzechach. Błonnik działa jak prebiotyk – czyli pożywka dla dobrych bakterii, które go fermentują, produkując korzystne dla zdrowia krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, jak maślan. Równie ważne są probiotyki, czyli produkty zawierające żywe kultury bakterii – fermentowane jogurty, kefiry, kiszonki (kapusta, ogórki, kimchi), tempeh czy kombucha. Warto jednak pamiętać, że probiotyki najlepiej działają w towarzystwie prebiotyków – to tzw. synbiotyki, czyli połączenie składników wspierających i odbudowujących mikroflorę.

Reklama

Czego unikać

Mikrobiom jest niezwykle wrażliwy na czynniki zewnętrzne, dlatego kluczowe jest unikanie tych, które mu szkodzą. Przede wszystkim – nadmiar przetworzonej żywności, tłuszczów trans, cukru i sztucznych słodzików może wyjałowić florę bakteryjną i zwiększyć liczbę bakterii patogennych. Leki, a zwłaszcza antybiotyki, to kolejny silny czynnik zaburzający mikrobiom – ich nadużywanie może prowadzić do długotrwałych problemów jelitowych. Również przewlekły stres, brak snu, siedzący tryb życia i zanieczyszczenie środowiska mogą niekorzystnie wpływać na skład mikroflory jelitowej. Dla utrzymania zdrowego mikrobiomu warto dbać o odpowiednią ilość snu, aktywność fizyczną, a także stosować techniki relaksacyjne jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe – wszystko to bowiem sprzyja utrzymaniu homeostazy w organizmie.

Wpływ na zdrowie psychiczne

Coraz więcej badań wskazuje również na związek między mikrobiomem, a zdrowiem psychicznym. Oś mózg–jelita, czyli dwukierunkowa komunikacja między układem nerwowym a przewodem pokarmowym, odgrywa dużą rolę w regulacji emocji, poziomu stresu i zachowań. Niektóre bakterie jelitowe produkują neuroprzekaźniki takie jak serotonina czy GABA, które wpływają na nasze samopoczucie. Zaburzenia mikrobiomu mogą sprzyjać stanom lękowym, depresji, a nawet zaburzeniom autystycznym. Dlatego coraz częściej mówi się o „psychobiotykach” – szczepach probiotycznych, które mają korzystny wpływ na zdrowie psychiczne.

Reklama

Podstawa to indywidualne podejście

Warto również zaznaczyć, że mikrobiom jest unikalny dla każdego człowieka – niczym odcisk palca. Zależy od wielu czynników: genetyki, sposobu porodu (naturalny czy przez cesarskie cięcie), karmienia piersią, diety, stylu życia, miejsca zamieszkania, a nawet kontaktu ze zwierzętami. Oznacza to, że dbanie o mikrobiom to proces indywidualny – nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie, ale można przyjąć pewne uniwersalne zasady, które sprzyjają równowadze mikroflory. Regularne spożywanie różnorodnych roślin, ograniczanie stresu i leków, a także aktywny tryb życia to fundamenty tej troski.

Zadbaj o swoje zdrowie i pamiętaj o profilaktyce

Ten mikroskopijny ekosystem, który ma ogromny wpływ na nasze zdrowie – od trawienia, przez odporność, po samopoczucie psychiczne. Dbanie o jego równowagę wymaga zrównoważonej, bogatej w błonnik diety, unikania przetworzonej żywności, ograniczenia stresu oraz ostrożności w stosowaniu leków.

Reklama

Wspierając dobre bakterie, wspieramy nie tylko swoje jelita, ale cały organizm. Warto więc przyjrzeć się swoim codziennym nawykom – bo czasem wystarczy kilka prostych zmian, by odczuć dużą poprawę samopoczucia i zdrowia.

Dziękujemy za przeczytanie całego artykułu.

źródło: gov.pl

autor: KZ | 30.06.2025, 13:14