Cichy zabójca mózgu: czym jest glejak wielopostaciowy

Cichy zabójca mózgu: czym jest glejak wielopostaciowy i dlaczego tak trudno go pokonać?

Nowotwory mózgu to grupa chorób, które powstają w strukturach ośrodkowego układu nerwowego – najczęściej w samym mózgu, rzadziej w rdzeniu kręgowym. Ich wspólną cechą jest wzrost masy wewnątrz czaszki, co prowadzi do ucisku, zaburzeń neurologicznych i często trwałych uszkodzeń. Wbrew pozorom, nie każdy guz mózgu oznacza nowotwór – niektóre zmiany mają charakter łagodny, jak torbiele czy tętniaki, jednak to glejaki budzą największy niepokój wśród pacjentów i lekarzy.

Według Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce co roku diagnozuje się około 2800 przypadków złośliwych guzów mózgu. Większość z nich dotyka dorosłych między 50. a 64. rokiem życia, choć ponad 15% stanowią dzieci i młodzież.

Reklama

Czym są glejaki i jak się je klasyfikuje?

Glejaki to nowotwory wywodzące się z komórek glejowych – czyli tkanek wspierających neurony. Choć nie biorą bezpośredniego udziału w przewodzeniu impulsów nerwowych, odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu mózgu. Glejaki występują w różnych formach i mają różny stopień złośliwości. Klasyfikacja WHO dzieli je na cztery stopnie:

I stopień – guzy łagodne, wolno rosnące, np. gwiaździak włosianokomórkowy
II stopień – glejaki o niskiej złośliwości, np. skąpodrzewiaki
III stopień – glejaki anaplastyczne, szybciej rosnące
IV stopień – glejak wielopostaciowy (glioblastoma multiforme) – najbardziej agresywny i śmiertelny

Glejak wielopostaciowy – najgroźniejszy nowotwór mózgu

Glejak wielopostaciowy stanowi około 15% wszystkich guzów mózgu u dorosłych i uchodzi za najczęściej występujący nowotwór o wysokiej złośliwości w tej lokalizacji. Najczęściej rozwija się w płatach czołowych i skroniowych, ale może rozprzestrzeniać się także na inne części mózgu, a nawet na drugą półkulę. Zwykle diagnozuje się go u osób w wieku 50–70 lat, choć może wystąpić także u młodszych pacjentów.

Niestety, przyczyny powstawania glejaka wielopostaciowego pozostają nieznane. Ustalono jednak czynniki ryzyka – należą do nich m.in. ekspozycja na promieniowanie jonizujące, niektóre zespoły genetyczne (np. zespół Li-Fraumeni), a także podeszły wiek.

Objawy, które powinny zaniepokoić

Glejak wielopostaciowy rośnie bardzo szybko, a jego objawy mogą pojawić się gwałtownie. Najczęściej zgłaszane symptomy to:

poranne bóle głowy
nudności i wymioty
zaburzenia pamięci i myślenia
zmiany osobowości i nastroju
trudności z mową i widzeniem
napady padaczkowe
osłabienie kończyn i problemy z koordynacją

Objawy zależą od lokalizacji guza – każda część mózgu odpowiada za inne funkcje, dlatego obraz kliniczny może być różnorodny.

Reklama

Jak diagnozuje się glejaka mózgu?

Podstawą jest dokładny wywiad lekarski i badanie neurologiczne. Następnie pacjent kierowany jest na badania obrazowe: rezonans magnetyczny (MRI), tomografię komputerową (TK), a w niektórych przypadkach także PET. Kluczowe dla postawienia diagnozy jest badanie histopatologiczne – próbkę guza uzyskuje się podczas biopsji lub operacji usunięcia guza.

Leczenie glejaka – wyścig z czasem

Leczenie glejaka wielopostaciowego to zawsze wieloetapowy proces, dostosowany do konkretnego pacjenta. Najczęściej rozpoczyna się od operacji neurochirurgicznej – celem jest usunięcie jak największej części guza. Niestety, ze względu na naciekanie zdrowej tkanki, całkowita resekcja nie zawsze jest możliwa.

Po zabiegu stosuje się radioterapię, chemioterapię lub terapie celowane – często w kombinacji. Obiecującą metodą jest TTF – technologia wykorzystująca pola elektryczne, które zaburzają podział komórek nowotworowych. Terapie wspomagające obejmują także leczenie objawowe (przeciwobrzękowe, przeciwpadaczkowe, przeciwbólowe), opiekę paliatywną oraz wsparcie psychologiczne.

Alternatywne metody i rola wsparcia emocjonalnego

Choć skuteczność medycyny alternatywnej w leczeniu glejaków nie została naukowo potwierdzona, niektóre metody – takie jak medytacja, muzykoterapia czy hipnoza – mogą poprawiać jakość życia i zmniejszać poziom stresu. Równie ważne jest wsparcie emocjonalne, ponieważ diagnoza glejaka często wiąże się z silnym obciążeniem psychicznym.

Reklama

Rokowania w glejaku wielopostaciowym

Niestety, rokowanie przy glejaku wielopostaciowym jest poważne. Średni czas przeżycia to ok. 15 miesięcy od momentu diagnozy. Tylko 7% pacjentów żyje dłużej niż 5 lat. Mimo to medycyna stale rozwija nowe metody – a badania kliniczne dają nadzieję na przełom.

Glejak wielopostaciowy jest bardzo groźny. Poprawa terapii jest bardzo wolna. W ciągu 20 lat medianę przeżycia wydłużono zaledwie o kilka miesięcy. Natomiast, immunoterapia CAR-T w połączeniu z innymi terapiami może zmienić sytuację. pic.twitter.com/3tY9vQ46Kx
— Piotr Rieske (@rieske_piotr) July 18, 2025

Światowy Dzień Guza Mózgu – nie tylko statystyka

8 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Guza Mózgu. To okazja do zwiększania świadomości na temat nowotworów mózgu oraz wyrażenia solidarności z chorymi. Symbolem wsparcia jest szara wstążka – znak, że nikt nie powinien być w tej walce sam.