Wzrost dni chorobowych ogromnym problemem ekonomicznym Europy wymagającym pilnych reform

Zjawisko rosnącej liczby dni chorobowych stało się jednym z poważniejszych problemów ekonomicznych i społecznych w Europie, szczególnie w krajach rozwiniętych. Problem ten nie tylko generuje ogromne koszty, ale również wywołuje poważne wyzwania zarówno dla pracodawców, jak i dla systemów opieki społecznej. Wysoka absencja chorobowa, która dotyka przedsiębiorstwa i wpływa na gospodarki całych krajów, wciąż rośnie, a rozwiązanie tej kwestii wydaje się być coraz bardziej skomplikowane. Zjawisko to szczególnie dotyka Norwegii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i innych państw Starego Kontynentu, w których koszty związane ze zwolnieniami lekarskimi przekraczają miliardy euro rocznie.

Reklama

Norwegia – niechlubny lider w liczbie dni chorobowych

Norwegia od lat boryka się z jednym z najwyższych wskaźników dni chorobowych w Europie. Pracownicy tego kraju korzystają z jednego z najbardziej hojnych systemów opieki społecznej, który zapewnia im pełne wynagrodzenie w pierwszym roku choroby (nieco wyższe niż średnia krajowa), a następnie dwie trzecie poprzedniego dochodu. Choć taki system zapewnia duże wsparcie w przypadku niezdolności do pracy, to wiąże się także z poważnymi kosztami dla gospodarki.

Niepokojący kierunek

Od 15 lat liczba dni chorobowych w Norwegii nieprzerwanie rośnie, co powoduje, że koszt absencji chorobowej stanowi coraz większe obciążenie dla firm. Krytycy wskazują, że hojność systemu, choć potrzebna, prowadzi do nadużyć i w efekcie podnosi koszty. Z drugiej strony, Norwegia ma silny system ubezpieczeń społecznych, który w dużej mierze łagodzi negatywne skutki ekonomiczne tej sytuacji, m.in. dzięki krajowemu funduszowi nieruchomości. Rząd jednak wskazuje, że konieczne są zmiany w polityce zdrowotnej, aby ograniczyć liczbę dni chorobowych i zapobiec ich dalszemu wzrostowi. W tegorocznym raporcie podkreślono, że jednym z kluczowych celów jest „ograniczenie zwolnień lekarskich i zapobieganie ich wzrostowi”.

Wzrost liczby dni chorobowych w Europie: Przyczyny i skutki

Problem ten nie jest ograniczony do Norwegii. Zjawisko rosnącej absencji chorobowej dotyczy całej Europy, a koszty związane z tą tendencją są astronomiczne. W Wielkiej Brytanii na przykład liczba osób w wieku produkcyjnym, które stały się nieaktywne zawodowo z powodu długotrwałych problemów zdrowotnych, wzrosła od 2020 roku o około 800 000 osób. Zgodnie z raportami firmy Zurich Insurance, długotrwała niezdolność do pracy w Wielkiej Brytanii kosztuje gospodarkę około 33 miliardów funtów rocznie, a przewiduje się, że do końca tej dekady ta kwota może się podwoić.

Reklama

Podobne problemy mają Niemcy, gdzie w zeszłym roku koszty związane z absencją chorobową osiągnęły rekordową wysokość 77 miliardów euro. Rząd niemiecki szacuje, że całkowite straty spowodowane przez zwolnienia lekarskie wynoszą około 200 miliardów euro rocznie. Francja również zmaga się z rosnącymi kosztami związanymi z chorobami zawodowymi. Dyrektor Krajowej Agencji Ubezpieczeń Zdrowotnych we Francji ostrzega przed konsekwencjami tych wzrostów dla budżetu, zwłaszcza w kontekście rosnącego zadłużenia państwa i spowolnienia gospodarczego.

Przyczyny wzrostu absencji chorobowej

Przyczyny wzrostu liczby dni chorobowych są złożone i wieloaspektowe. Eksperci wskazują na kilka kluczowych czynników:

Starzejąca się siła robocza – W wielu rozwiniętych krajach Europy, w tym w Niemczech i Norwegii, średni wiek pracowników rośnie, co prowadzi do większej liczby problemów zdrowotnych związanych z wiekiem, w tym chorób przewlekłych, takich jak choroby serca czy cukrzyca.
Wzrost świadomości na temat zdrowia psychicznego – Stres, wypalenie zawodowe i inne problemy ze zdrowiem psychicznym stają się coraz bardziej widoczne, zwłaszcza wśród młodszych pokoleń. W wyniku pandemii COVID-19 problemy psychiczne nasiliły się, co wpłynęło na wzrost liczby dni chorobowych.

Reklama

Pandemia COVID-19 – Choć bezpośrednie skutki zdrowotne COVID-19 dla osób, które przechorowały, mogą z czasem zanikać, pandemia pozostawiła długotrwałe efekty na zdrowie psychiczne wielu osób. Ponadto, jej konsekwencje gospodarcze, takie jak ograniczenia w pracy zdalnej czy problemy w branżach, które miały trudności z powrotem do normalności, pogłębiły problem absencji chorobowej.

Ekonomiczne konsekwencje wzrostu dni chorobowych

Wzrost liczby dni chorobowych nie tylko kosztuje rządy i systemy ubezpieczeń społecznych, ale także przedsiębiorstwa, które muszą radzić sobie z niedoborem pracowników. W przypadku wielu firm absencja z powodu choroby prowadzi do obniżenia produktywności, wzrostu kosztów zatrudnienia zastępczych pracowników, a w niektórych przypadkach także do konieczności inwestowania w dodatkowe środki, takie jak programy zdrowotne czy wsparcie psychiczne dla pracowników.

Badania przeprowadzone przez firmę doradczą Barnett Waddingham pokazują, że aż 80% brytyjskich firm doświadcza wzrostu absencji z powodu długotrwałych problemów zdrowotnych. Jedna trzecia z nich twierdzi, że ma to negatywny wpływ na ich produktywność. Z kolei w Niemczech przedsiębiorcy wskazują, że rosnąca liczba dni chorobowych prowadzi do poważnych zakłóceń w produkcji i trudności w realizacji celów biznesowych.

Możliwe rozwiązania i reformy

Rządy w Europie podejmują różne próby rozwiązania problemu rosnącej liczby dni chorobowych, jednak każde z podejść wiąże się z kontrowersjami i trudnościami.

Reformy systemów ubezpieczeń społecznych – Wiele państw, takich jak Norwegia czy Francja, rozważa zmiany w systemach świadczeń chorobowych, w tym skrócenie okresu wypłaty pełnej pensji lub zmniejszenie wysokości zasiłków w przypadku krótkotrwałych zwolnień. W niektórych krajach pojawiły się także propozycje ograniczenia wypłat za nieobecności krótsze niż osiem dni, co może przynieść oszczędności rzędu setek milionów euro.

Promowanie zdrowia psychicznego – W odpowiedzi na rosnącą liczbę problemów zdrowia psychicznego, niektóre rządy i przedsiębiorstwa stawiają na inwestycje w programy wsparcia psychicznego dla pracowników, aby zmniejszyć liczbę absencji spowodowanych stresem i wypaleniem zawodowym.

Reklama

Elastyczne podejście do pracy – Zwiększenie dostępności pracy zdalnej oraz elastycznych godzin pracy może pomóc pracownikom w godzeniu obowiązków zawodowych z leczeniem lub rehabilitacją, co zmniejszy liczbę dni chorobowych.

Zwiększenie produktywności przy zmniejszaniu absencji – W Wielkiej Brytanii zaproponowano połączenie zwiększenia liczby osób aktywnych zawodowo z reformami w zakresie praw pracowników, w tym poszerzenia dostępu do zasiłków chorobowych. Choć takie rozwiązania mogą prowadzić do wyższych kosztów w krótkim okresie, w dłuższej perspektywie mogą przyczynić się do wzrostu produktywności i poprawy dobrostanu pracowników.