Obowiązkowa opieka mężczyzn poważnie ogranicza prawa kobiet

Organizacja zajmująca się ochroną praw człowieka na świecie, Human Rights Watch (HRW), stwierdziła, że odgórnie narzucony przez władze system męskiej opieki w Katarze odmawia kobietom prawa do podejmowania wielu kluczowych decyzji dotyczących ich życia. Dyskryminacyjne ograniczenia odnoszą się do najważniejszych sfer, jak np. opieki zdrowotnej, studiowania, pracy, podróżowania, a przede wszystkim zawierania małżeństwa.

Miażdżący raport Human Rights Watch

Opublikowany raport HRW „Wszystko, co muszę zrobić, jest związane z mężczyzną” określa i analizuje zasady i praktyki męskiej opieki nad kobietami. Organizacja ustaliła, że kobiety w Katarze muszą uzyskać pozwolenie od swoich męskich opiekunów na zawarcie małżeństwa, studiowanie za granicą w ramach stypendiów rządowych, pracę na wielu stanowiskach rządowych, podróżowanie za granicę do określonego wieku oraz otrzymywanie pewnych form opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia reprodukcyjnego. Dyskryminacyjny system odmawia również kobietom prawa do pełnienia funkcji głównego opiekuna ich dzieci, nawet jeśli są one rozwiedzione i sprawują opiekę prawną. Te ograniczenia naruszają zarówno konstytucję Kataru, jak i prawo międzynarodowe.

Rothna Begum, starszy badacz praw w Human Rights Watch, powiedziała, że: „męska opieka wzmacnia władzę i kontrolę, jaką mężczyźni mają nad życiem i wyborami kobiet, i może sprzyjać lub podsycać przemoc, pozostawiając kobietom niewiele realnych możliwości uniknięcia nadużyć ze strony ich rodzin i mężów”.

Analiza obowiązujących w Katarze praw kobiet

Ustalenia Human Rights Watch opierają się na przeglądzie 27 ustaw, a także rozporządzeń i pisemnych komunikatów rządu oraz 73 wywiadach, w tym 50 wywiadach przeprowadzonych z kobietami szczególnie dotkniętymi tym nierównym systemem. W pisemnych komunikatach wysłanych w lutym i marcu 2021 r. przedstawiciele rządu potwierdzili wiele z tych ustaleń, ale jednocześnie kwestionując inne, pomimo twardych dowodów organizacji HRW.

Zgoda opiekuna w najważniejszych sferach

Obowiązujące prawo Kataru wymaga, aby kobiety miały zgodę męskiego opiekuna na zawarcie małżeństwa, niezależnie od wieku i wcześniejszego stanu cywilnego. Za to mężczyźni mogą ożenić się z maksymalnie czterema kobietami jednocześnie, bez konieczności uzyskania zgody opiekuna, a nawet aktualnej żony lub żon. Po ślubie kobieta może zostać uznana za nieposłuszną, jeśli nie uzyska zgody męża przed podjęciem pracy, podróżą lub jeśli opuści dom lub odmówi uprawiania z nim seksu bez „uzasadnionego” powodu.

Prawo do opieki nad dziećmi

Kobiety nigdy nie mogą być głównymi opiekunami własnych dzieci. Nie mają uprawnień do podejmowania niezależnych decyzji dotyczących dokumentów ich dzieci, finansów, podróży, a czasami edukacji i leczenia. Ta sama sytuacja ma miejsce nawet, kiedy kobieta jest rozwiedziona, a sąd orzekł, że dzieci powinny z nią mieszkać lub ojciec zmarł. Jeśli dziecko nie ma męskiego krewnego, który mógłby pełnić rolę opiekuna, rolę tę przejmuje rząd.

Dyskryminacja w orzeczeniach rozwodowych

Dyskryminacja w przepisach dotyczących rozwodów i orzeczeń dotyczących opieki nad dziećmi sprawiła, że niektóre kobiety są uwięzione w toksycznych związkach, często latami czekając na rozwód. Kobiety mogą nie być w stanie ponownie zawrzeć związku małżeńskiego z obawy przed utratą opieki nad dziećmi i często pozostają na utrzymaniu byłych mężów, którzy pozostają prawnymi opiekunami dzieci.

Ograniczona opieka zdrowotna

Kobiety powiedziały również, że muszą pokazać dowód małżeństwa, aby uzyskać dostęp do niektórych usług związanych ze zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym, na przykład opieki prenatalnej, ultrasonografii, cytologii i kontroli zdrowia seksualnego. Potrzebowały także zgody męża na niektóre formy opieki zdrowotnej związanej z rodzeniem dzieci, takie jak sterylizacja i aborcja.

Studiowanie za pozwoleniem

Kobiety pośrednio potrzebują pozwolenia męskiego opiekuna na stypendia rządowe, aby kontynuować studia wyższe. Katarskie kobiety, z którymi przeprowadzono wywiady, powiedziały, że ich opiekunowie płci męskiej zabronili im studiowania za granicą lub uczęszczania na uniwersytety koedukacyjne. Kobiety zgłosiły również, że napotykają na ograniczenia na stanowym Uniwersytecie Katarskim. Konieczne jest posiadanie pozwolenia opiekuna na wjazd lub opuszczenie kampusu taksówką, mieszkanie w domach studenckich i wycieczki terenowe w ramach studiów.